卫藏方言

卫藏方言,又称中部藏语,是藏语三大方言之一。主要分布在卫藏地区。

卫藏方言
Ü-Tsang
དབུས་གཙང་སྐད། dbus gtsang skad
用藏文书写的“藏语”
发音/wýkɛʔ, wýʔtsáŋ kɛʔ/(拉萨方言)
母语国家和地区中国尼泊尔印度
区域西藏自治区喜马偕尔
母语使用人数
417.3万 (2022)[1]
语系
标准形式
文本藏文本母
语言代码
ISO 639-1bo
ISO 639-2tib (B)
bod (T)
ISO 639-3bod——囊括代码
各项代码:
bod  标准藏语
dre  Dolpo
hut  Humla, Limi
lhm  Lhomi (Shing Saapa)
muk  穆古方言
kte  努布里语
ola  Walungge (Gola)
loy  Lowa/Loke (Mustang)
tcn  Tichurong
Glottologtibe1272  Tibetan[2]
sout3216  西南藏语(partial match)[3]
basu1243  Basum[4]
ELPWalungge
 Dolpo[5]
 Lhomi[6]
濒危程度
联合国教科文组织认定的濒危语言[7]
脆弱UNESCO

康方言相似,有声调,一般是4个调。声调与声母、韵母有制约关系。声母有送气和不送气的对立,韵母则有元音的长短和辅音韵尾变化。词与语法成分之间会发生连续变调。

划分

中国学界把卫藏方言分成三个土语:

卫藏方言另有一些比较小的土语,有独立的ISO 639-3编码。

另有几种土语,在很多分类中也属于中部藏语,但Tournadre (2005)把它们独立成一类。

拉萨方言语音系统

声母

藏语拼音国际音标藏文威利转写举例
g[k]ཀ་k
k[kʰ]ཁ་ ག་kh, g
ng[ŋ]ང་ng
j[tɕ]ཅ་c
q[tɕʰ]ཆ་ ཇ་ch, j
ny[ɲ]ཉ་ny
d[t]ཏ་t
t[tʰ]ཐ་ ད་th, d
n[n]ན་n
b[p]པ་p
p[pʰ]ཕ་ བ་ph, b
m[m]མ་m
z[ts]ཙ་ts
c[tsʰ]ཚ་ ཛ་tsh, dz
w[w]ཝ་w
藏语拼音国际音标藏文威利转写举例
x[ɕ]ཞ་ ཤ་zh, sh
s[s]ཟ་ ས་z, s
y[j]ཡ་y
r[ɹ]ར་r
l[l]ལ་l
h[h]ཧ་h
gy[c]ཀྱ་gy
ky[cʰ]ཁྱ་ གྱ་ky
zh[tʂ]ཀྲ་kr
ch[tʂʰ]ཁྲ་ གྲ་khr, gr
sh[ʂ]ཧྲ་hr
lh[ɬ]ལྷ་lh
  • 注:藏文本母 通常不转换,威利转写有时以 ' 标示其存在。

韵母

设辅音为“”(而非“”)。

ཨ།ཨའུ།ཨག།
ཨགས།
ཨང༌།
ཨངས།
ཨབ།
ཨབས།
ཨམ།
ཨམས།
ཨར།ཨལ།
ཨའི།
ཨད།
ཨས།
ཨན།
aauagangabamarai/äai/äain/än
ཨི།
ཨིལ།
ཨའི།
ཨིའུ།
ཨེའུ།
ཨིག།
ཨིགས།
ཨིད།
ཨིས།
ཨིང༌།
ཨིངས།
ཨིབ།
ཨིབས།
ཨིམ།
ཨིམས།
ཨིར།ཨིན།
iiuigiingibimirin
ཨུ།ཨུག།
ཨུགས།
ཨུང༌།
ཨུངས།
ཨུབ།
ཨུབས།
ཨུམ།
ཨུམས།
ཨུར།ཨུལ།
ཨུའི།
[VOW 1]
ཨུད།
ཨུས།
ཨུན།
uugungubumurüüün
ཨེ།
ཨེལ།
ཨེའི།
ཨེག།
ཨེགས།
ཨེད།
ཨེས།
ཨེང༌།
ཨེངས།
ཨེབ།
ཨེབས།
ཨེམ།
ཨེམས།
ཨེར།ཨེན།
êêgêêngêbêmêrên
ཨོ།ཨོག།
ཨོགས།
ཨོང༌།
ཨོངས།
ཨོབ།
ཨོབས།
ཨོམ།
ཨོམས།
ཨོར།ཨོལ།
ཨོའི།
ཨོད།
ཨོས།
ཨོན།
oogongobomoroi/öoi/öoin/ön
  1. 特殊

元音

国际音标藏语拼音威利转写举例 国际音标藏语拼音威利转写举例
[a]aa
[ɛ]ai/äal, a'i[ɛ̃]ain/änan
[i]ii, il, i'i[ĩ]inin
[u]uu
[y]üul, u'i[ỹ]ünun
[e]êe, el, e'i[ẽ]ênen
[o]oo
[ø]oi/öol, o'i[ø̃]oin/önon

一般拼写用ai, ain, oi, oin,地名记音用ä, än, ö, ön。

另外,实际使用中ê往往简写作e。

双元音

国际音标藏语拼音威利转写举例
[au]aua'u
[iu]iui'u, e'u

辅音韵尾

国际音标藏语拼音威利转写举例
[ʔ]d, s
[n]n
[k/ʔ]gg, gs
[ŋ]ngng, ngs
[p]bb, bs
[m]mm, ms
[r]rr


参见

参考文献

  1. 卫藏方言于《民族语》的链接(第18版,2015年)
    标准藏语于《民族语》的链接(第18版,2015年)
    Dolpo于《民族语》的链接(第18版,2015年)
    Humla, Limi于《民族语》的链接(第18版,2015年)
    Lhomi (Shing Saapa)于《民族语》的链接(第18版,2015年)
    穆古方言于《民族语》的链接(第18版,2015年)
    努布里语于《民族语》的链接(第18版,2015年)
  2. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian (编). . . Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 2016.
  3. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian (编). . . Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 2016.
  4. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian (编). . . Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 2016.
  5. Dolpo的濒危语言项目数据.
  6. Lhomi的濒危语言项目数据.
  7. UNESCO Atlas of the World's Languages in danger, UNESCO
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.