慈鲷科
慈鲷科(学名:),又称丽鱼科或丽鲷科[1],为辐鳍鱼纲慈鲷目的一科淡水鱼,曾被归类为鲈形目隆头鱼亚目,已知约200个属,超过2000种,是硬骨鱼类中的大家族[2]。自然分布于美洲(美国德克萨斯州及以南)、非洲、亚洲的中东地区及印度等地。[3]
慈鲷科![]() 化石时期: | |
---|---|
![]() | |
利氏雨丽鱼 Nimbochromis livingstonii | |
科学分类 ![]() | |
界: | 动物界 Animalia |
门: | 脊索动物门 Chordata |
纲: | 纲 Actinopteri |
目: | 慈鲷目 Cichliformes |
科: | 慈鲷科 Cichlidae Heckel, 1840 |
模式属 | |
丽鱼属 Cichla Bloch & Schneider, 1801 | |
亚科 | |
| |
![]() |
慈鲷科曾被归类为隆头鱼亚目的成员之一,但实际上与隆头鱼科并不亲近,不过,与雀鲷科和海鲫科等可归类于卵附系,而裸鳗鳚科是本科的姐妹群,两者共同组成慈鲷目。这个科既是大型,又是多样化。至少有1650种已被科学地描述[4],成为最大的脊椎动物科之一。新种每年都会被发现,许多物种仍然是未描述。因此这个物种的实际数量是未知的,估计有2000和3000之间变化[5]。饲养在家庭水族箱中,慈鲷科鱼是很受欢迎的淡水鱼。
概述

慈鲷科大多为淡水鱼类,主要原产于非洲、中南美洲,亦有少数种类自然分布于西印度群岛、马达加斯加、中东、南亚次大陆印度沿岸等地[7][8],现已遍布全球热带与亚热带地区。习性为肉食、杂食或草食。大多为卵生口孵,有部分系在巢穴底床孵卵而由亲鱼共同护卫,亦有孵化后将仔鱼含在口中保护者。因为有严密的护幼行为,所以被称为「慈鲷」。
慈鲷科外表共同特征不多,但它们在喉部却都有一组称为「咽颌」的构造,加上牙齿形态的分化,方便于捕食并咀嚼各类不同食物,因此在淡水水域中极尽优势,也演化出许多不同的鱼种。例如非洲的马拉威湖约有500种以上的慈鲷,维多利亚湖至少有400种,坦干伊喀湖约有300种以上,而且有99%都是这些湖泊的特有种[2]。
慈鲷科鱼类体型变化大,一般水族馆业者将长度小于12cm以下的慈鲷科鱼类称为「短鲷」,主要分布在南美亚马逊河流域、以及西非刚果河流域。但是在东非维多利亚湖、坦干伊喀湖、马拉威湖中长度小于12cm的慈鲷并不是在短鲷的界定范围内。
分类
慈鲷科下分195个属,如下:
黑慈鱼属(Abactochromis)
- 厚唇黑慈鱼 Abactochromis labrosus
萎鳃丽鱼属(Acarichthys)
- 赫氏萎鳃丽鱼 Acarichthys heckelii
宝丽鱼属(Aequidens)
- 哥伦比亚宝丽鱼 Aequidens biseriatus :又称双列宝丽鱼。
- 委内瑞拉宝丽鱼 Aequidens chimantanus
- 黑斑宝丽鱼 Aequidens coeruleopunctatus
- 宽口宝丽鱼 Aequidens diadema
- 埃帕宝丽鱼 Aequidens epae
- 葛西宝丽鱼 Aequidens gerciliae
- 赫恩氏宝丽鱼 Aequidens hoehnei
- 宽体宝丽鱼 Aequidens latifrons
- 亚马逊宝丽鱼 Aequidens mauesanus
- 后宝丽鱼 Aequidens metae
- 迈克尔氏宝丽鱼 Aequidens michaeli
- 苍色宝丽鱼 Aequidens pallidus
- 苏里南宝丽鱼 Aequidens paloemeuensis
- 帕氏宝丽鱼 Aequidens patricki
- 缘带宝丽鱼 Aequidens plagiozonatus
- 圭亚那宝丽鱼 Aequidens potaroensis
- 蓝宝丽鱼 Aequidens pulcher
- 溪宝丽鱼 Aequidens rivulatus
- 朗登氏宝丽鱼 Aequidens rondoni
- Aequidens superomaculatum Hernández-Acevedo, Machado-Allison & Lasso, 2015[9]
- 鞍斑宝丽鱼 Aequidens tetramerus
- 管宝丽鱼 Aequidens tubicen
- 绿宝丽鱼 Aequidens viridis
雀丽鱼属(Alcolapia)
高身丽鱼属(Alticorpus)
娇丽鱼属(Amatitlania)
变色丽鱼属(Anomalochromis)
- 托氏变色丽鱼 Anomalochromis thomasi (Boulenger, 1915)
隐带丽鱼属(Apistogramma)
含观赏鱼市场中多数短鲷。
似隐带丽鱼属(Apistogrammoides)
- 普卡尔似隐带丽鱼 Apistogrammoides pucallpaensis
始丽鱼属(Archocentrus)
美色丽鱼属(Aristochromis)
- 克氏美色丽鱼 Aristochromis christyi
溪丽鲷属(Astatoreochromis)
图丽鱼属(Astronotus)
也称地图鱼属。
孔雀鲷属(Aulonocara)
- 北方孔雀鲷 Aulonocara aquilonium
- 奥迪孔雀鲷 Aulonocara auditor
- 贝氏孔雀鲷 Aulonocara baenschi
- 短项孔雀鲷 Aulonocara brevinidus
- 短吻孔雀鲷 Aulonocara brevirostre
- 小鳞孔雀鲷 Aulonocara ethelwynnae
- 马拉维孔雀鲷 Aulonocara gertrudae
- 冈氏孔雀鲷 Aulonocara guentheri
- 汉斯孔雀鲷 Aulonocara hansbaenschi
- 休氏孔雀鲷 Aulonocara hueseri
- 雅氏孔雀鲷 Aulonocara jacobfreibergi
- 康氏孔雀鲷 Aulonocara korneliae
- 康地梅氏孔雀鲷 Aulonocara maylandi kandeensis
- 梅氏孔雀鲷 Aulonocara maylandi maylandi
- 非洲孔雀鲷 Aulonocara nyassae
- 大吻孔雀鲷 Aulonocara rostratum
- 索氏孔雀鲷 Aulonocara saulosi
- 史氏孔雀鲷 Aulonocara steveni
- 斯通氏孔雀鲷 Aulonocara stonemani
- 斯塔氏孔雀鲷 Aulonocara stuartgranti
- 穴首孔雀鲷 Aulonocara trematocephala
沟颅丽鱼属(Aulonocranus)
- 杜氏沟颅丽鱼 Aulonocranus dewindti
南丽鱼属(Australoheros)
- 澳氏南丽鱼 Australoheros acaroides :又称似图南丽鱼。
- 安氏南丽鱼 Australoheros angiru :又称彩虹南丽鱼。
- 欧氏南丽鱼 Australoheros autrani
- 须南丽鱼 Australoheros barbosae
- 长尾南丽鱼 Australoheros capixaba
- 雅致南丽鱼 Australoheros charrua
- 华美南丽鱼 Australoheros facetus
- 喜暖南丽鱼 Australoheros forquilha
- 瓜氏南丽鱼 Australoheros guarani
- 巴西南丽鱼 Australoheros ipatinguensis
- 薄唇南丽鱼 Australoheros kaaygua
- 马卡库南丽鱼 Australoheros macacuensis
- 南美南丽鱼 Australoheros macaensis
- 马托西南丽鱼 Australoheros mattosi
- 虹彩南丽鱼 Australoheros minuano
- 蒙塔鲁斯南丽鱼 Australoheros montanus :又称山南丽鱼。
- 穆尔南丽鱼 Australoheros muriae
- 少壮南丽鱼 Australoheros paraibae
- 柏蒂南丽鱼 Australoheros perdi :又撑珀氏南丽鱼。
- 喜荫南丽鱼 Australoheros ribeirae
- 壮体南丽鱼 Australoheros robustus
- 血红南丽鱼 Australoheros sanguineus
- 贪食南丽鱼 Australoheros saquarema
- 驼背南丽鱼 Australoheros scitulus
- 托拉南丽鱼 Australoheros taura
- 泰氏南丽鱼 Australoheros tavaresi :又称塔瓦氏南丽鱼。
- 强棘南丽鱼 Australoheros tembe
- 伊卡拉瓜南丽鱼 Australoheros ykeregua :又称红朱尾南丽鱼。
贝利丽鱼属(Baileychromis)
- 似刺盖贝利丽鱼 Baileychromis centropomoides
渊丽鱼属(Bathybates)
慈丽鱼属(Benitochromis)
深丽鱼属(Benthochromis)
小鳞鲍伦丽鱼属(Boulengerochromis)
- 小鳞鲍伦丽鱼 Boulengerochromis microlepis
颊丽鱼属(Buccochromis)
布琼丽鱼属(Bujurquina)
衔丽鱼属(Callochromis)
卡奎丽鱼属(Caquetaia)
心咽鱼属(Cardiopharynx)
- 斯氏心咽鱼 Cardiopharynx schoutedeni
勒纹丽鲷属(Chalinochromis)
唇丽鱼属(Cheilochromis)
- 真唇丽鱼 Cheilochromis euchilus
穴丽鱼属(Chetia)
大唇丽鱼属(Chilochromis)
- 杜氏大唇丽鱼 Chilochromis duponti
厚唇非鲫属(Chilotilapia)
- 厚唇非鲫 Chilotilapia rhoadesii
结耙非鲫属(Chromidotilapia)
- 非洲结耙非鲫 Chromidotilapia cavalliensis
- 长体结耙非鲫 Chromidotilapia elongata
- 贡氏结耙非鲫 Chromidotilapia guentheri guentheri
- 洛氏结耙非鲫 Chromidotilapia guentheri loennbergi
- 金斯利结耙非鲫 Chromidotilapia kingsleyae
- 林氏结耙非鲫 Chromidotilapia linkei
- 马氏结耙非鲫 Chromidotilapia mamonekenei
- 梅兰结耙非鲫 Chromidotilapia melaniae
- 加蓬结耙非鲫 Chromidotilapia mrac
- 圆尾结耙非鲫 Chromidotilapia nana
- 雷根氏结耙非鲫 Chromidotilapia regani
- 斯氏结耙非鲫 Chromidotilapia schoutedeni
丽鱼属(Cichla)
- 瀑布丽鱼 Cichla cataractae
- 间丽鱼 Cichla intermedia
- 多鳞丽鱼 Cichla jariina
- 凯氏丽鱼 Cichla kelberi
- 黑丽鱼 Cichla melaniae
- 晴斑丽鱼 Cichla mirianae
- 单丽鱼 Cichla monoculus
- 黑斑丽鱼 Cichla nigromaculata
- 眼点丽鱼 Cichla ocellaris
- 阿根廷丽鱼 Cichla orinocensis
- 松丽鱼 Cichla pinima
- 南美丽鱼 Cichla piquiti
- 多色丽鱼 Cichla pleiozona
- 金目丽鱼 Cichla temensis
- 甲状丽鱼 Cichla thyrorus
- 范氏丽鱼 Cichla vazzoleri
丽体鱼属(Cichlasoma)
棒丽鱼属(Cleithracara)
- 马氏棒丽鱼 Cleithracara maronii
刚果丽鱼属(Congochromis)
矛丽鱼属(Crenicichla)
隐丽鱼属(Cryptoheros)
栉丽鱼属(Ctenochromis)
栉咽丽鱼属(Ctenopharynx)
库宁登丽鱼属(Cunningtonia)
- 长腹库宁登丽鱼 Cunningtonia longiventralis
杯口丽鱼属(Cyathochromis)
- 斜齿杯口丽鱼 Cyathochromis obliquidens
杯咽丽鱼属(Cyathopharynx)
- 叉杯咽丽鱼 Cyathopharynx furcifer
爱丽鱼属(Cyprichromis)
隆背丽鲷属(Cyrtocara)
- 穆尔氏隆背丽鲷 Cyrtocara moorii
双缨丽鱼属(Dicrossus)
恐怖丽鱼属(Dimidiochromis)
双弓齿丽鱼属(Diplotaxodon)
外丽鲷属(Ectodus)
- 德氏外丽鲷 Ectodus descampsii
伊内丽鱼属(Enigmatochromis)
- 露氏依内丽鱼 Enigmatochromis lucanusi
桨丽鱼属(Eretmodus)
- 蓝带桨丽鱼 Eretmodus cyanostictus
突背丽鲷属(Exochochromis)
- 马拉威湖突背丽鲷 Exochochromis anagenys
沟非鲫属(Fossorochromis)
- 吻沟非鲫 Fossorochromis rostratus
颊丽鲷属(Genyochromis)
- 马拉威湖颊丽鲷 Genyochromis mento
珠母丽鱼属(Geophagus)
- 侧斑珠母丽鱼 Geophagus abalios
- 高体珠母丽鱼 Geophagus altifrons
- 银点珠母丽鱼 Geophagus argyrostictus
- 短鳃珠母丽鱼 Geophagus brachybranchus
- 巴西珠母丽鱼 Geophagus brasiliensis
- 贪食珠母丽鱼 Geophagus brokopondo
- 卡默珠母丽鱼 Geophagus camopiensis
- 厚唇珠母丽鱼 Geophagus crassilabris
- 腹丝珠母丽鱼 Geophagus dicrozoster
- 戈氏珠母丽鱼 Geophagus gottwaldi
- 颊纹珠母丽鱼 Geophagus grammepareius
- Geophagus crocatus
- 哈氏珠母丽鱼 Geophagus harreri
- 珍珠珠母丽鱼 Geophagus iporangensis
- 伊塔珠母丽鱼 Geophagus itapicuruensis
- 绿臀珠母丽鱼 Geophagus megasema
- Geophagus mirabilis
- 尼氏珠母丽鱼 Geophagus neambi
- 暗色珠母丽鱼 Geophagus obscurus
- 黑斑珠母丽鱼 Geophagus parnaibae
- 高山珠母丽鱼 Geophagus pellegrini
- 野珠母丽鱼 Geophagus proximus
- 朱顶红珠母丽鱼 Geophagus pyrocephalus
- 斯氏珠母丽鱼 Geophagus steindachneri
- 苏里南珠母丽鱼 Geophagus surinamensis
- 史凡珠母丽鱼 Geophagus sveni
- 眼带珠母丽鱼 Geophagus taeniopareius
- 瓦氏珠母丽鱼 Geophagus winemilleri
三线丽鱼属(Grammatotria)
- 莱曼氏三线丽鱼 Grammatotria lemairii
裸光盖丽鱼属(Gymnogeophagus)
- 澳洲裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus australis
- 鲍氏裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus balzanii
- 短尾裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus caaguazuensis
- 阿根廷裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus che
- 裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus gymnogenys
- Gymnogeophagus jaryi Alonso, Terán, Aguilera, Říčan, Casciotta, Serra, Almirón, Benítez, García & Mirande, 2019[11]
- 大唇裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus labiatus
- 湖栖裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus lacustris
- 南方裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus meridionalis
- Gymnogeophagus peliochelynion Turcati, Serra-Alanis & Malabarba, 2018[12]
- 眼带裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus rhabdotus
- 蓝带裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus setequedas
- Gymnogeophagus taroba Casciotta, Almirón, Piálek & Říčan, 2017[13]
- Gymnogeophagus terrapurpura Loureiro, Zarucki, Malabarba & González-Bergonzoni, 2016 [14]
- 蒂氏裸光盖丽鱼 Gymnogeophagus tiraparae
朴丽鱼属(Haplochromis)
半攀丽鱼属(Hemibates)
- 窄身半攀丽鱼 Hemibates stenosoma
伴丽鱼属(Hemichromis)
- 安哥拉伴丽鱼 Hemichromis angolensis
- 双斑伴丽鱼 Hemichromis bimaculatus :又称红宝石鱼。
- 樱红伴丽鱼 Hemichromis cerasogaster
- 长体伴丽鱼 Hemichromis elongatus
- 土拉卡湖伴丽鱼 Hemichromis exsul
- 条纹伴丽鱼 Hemichromis fasciatus
- 弗氏伴丽鱼 Hemichromis frempongi
- 点纹伴丽鱼 Hemichromis guttatus
- 莱氏伴丽鱼 Hemichromis letourneuxi
- 玫瑰伴丽鱼 Hemichromis lifalili
- 星点伴丽鱼 Hemichromis stellifer
半带丽鱼属(Hemitaeniochromis)
- 尾纹半带丽鱼 Hemitaeniochromis urotaenia
半非鲫属(Hemitilapia)
- 尖吻半非鲫 Hemitilapia oxyrhyncha
德州丽鱼属(Herichthys)
娜丽鱼属(Heroina)
- 似蝠娜丽鱼 Heroina isonycterina
异非鲫属(Heterochromis)
- 多齿异非鲫 Heterochromis multidens
强棘非鲫属(Hoplarchus)
- 强棘非鲫 Hoplarchus psittacus
中间丽鱼属(Interochromis)
- 卢氏中间丽鱼 Interochromis loocki
厚唇丽鱼属(Iodotropheus)
伊朗丽鲷属(Iranocichla)
尖嘴丽鱼属(Julidochromis)
瘤头丽鱼属(Katria)
- 横带瘤头丽鱼 Katria katria
克罗比丽鱼属(Krobia)
悦丽鱼属(Laetacara)
亮丽鲷属(Lamprologus)
- 美鳍亮丽鲷 Lamprologus callipterus
- 刚果亮丽鲷 Lamprologus congoensis
- 锉缘亮丽鲷 Lamprologus finalimus
- 坦噶尼喀湖亮丽鲷 Lamprologus kungweensis
- 腹纹亮丽鲷 Lamprologus laparogramma
- 勒氏亮丽鲷 Lamprologus lemairii
- 遗眼亮丽鲷 Lamprologus lethops
- 珠点亮丽鲷 Lamprologus meleagris
- 犘氏亮丽鲷 Lamprologus mocquardi
- 眼斑亮丽鲷 Lamprologus ocellatus
- 饰鳍亮丽鲷 Lamprologus ornatipinnis
- 亮丽鲷 Lamprologus signatus
- 灿亮丽鲷 Lamprologus speciosus
- 斯氏亮丽鲷 Lamprologus stappersi
- 西氏亮丽鲷 Lamprologus symoensi
- 托氏亮丽鲷 Lamprologus teugelsi
- 珍珠亮丽鲷 Lamprologus tigripictilis
- 藤巴亮丽鲷 Lamprologus tumbanus
- 沃氏亮丽鲷 Lamprologus werneri
雅丽鱼属(Lepidiolamprologus)
龙占丽鱼属(Lethrinops)
艳丽鱼属(Lichnochromis)
- 尖头艳丽鱼 Lichnochromis acuticeps Trewavas, 1935
缘边丽鱼属(Limbochromis)
- 罗氏缘边丽鱼 Limbochromis robertsi (Thys van den Audenaerde & Loiselle, 1971)
湖非鲫属(Limnotilapia)
- 达氏湖非鲫 Limnotilapia dardennii
圆唇丽鱼属(Lobochilotes)
- 圆唇丽鱼 Lobochilotes labiatus
马赞丽鱼属(Mazarunia)
中丽鱼属(Mesonauta)
Metriaclima 属
- Metriaclima gallireyae Miller, Konings & Stauffer, 2021
- Metriaclima lundoense Stauffer, Black & Konings, 2013[17],为Maylandia lundoense (Stauffer, Black & Konings, 2013)的异名
- Metriaclima melissa Stauffer & Konings, 2023
- Metriaclima midomo Stauffer, Black & Konings, 2013[17],为Maylandia midomo (Stauffer, Black & Konings, 2013)的异名
- Metriaclima ngarae Miller, Konings & Stauffer, 2021
- Metriaclima nigrodorsalis Stauffer, Black & Konings, 2013[17],为Maylandia nigrodorsalis (Stauffer, Black & Konings, 2013)的异名
- Metriaclima nkhunguense Ciccotto, Konings & Stauffer, 2011
- Metriaclima pambazuko Stauffer, Black & Konings, 2013[17],为Maylandia pambazuko (Stauffer, Black & Konings, 2013)的异名
- Metriaclima purum (Stauffer, 1991)
- Metriaclima tarakiki Stauffer, Black & Konings, 2013[17],为Maylandia tarakiki (Stauffer, Black & Konings, 2013)的异名
小噬土丽鲷属(Mikrogeophagus)
迈卡丽鱼属(Myaka)
- 迈卡丽鱼 Myaka myaka
多斑丽鲷属(Naevochromis)
- 金腹多斑丽鲷 Naevochromis chrysogaster
南渡丽鲷属(Nandopsis)
矮丽鱼属(Nannacara)
彩短鲷属(Nanochromis)
新亮丽鲷属(Neolamprologus)
- 双带新亮丽鲷 Neolamprologus bifasciatus
- 博氏新亮丽鲷 Neolamprologus boulengeri
- 短新亮丽鲷 Neolamprologus brevis
- 布氏新亮丽鲷 Neolamprologus brichardi
- 巴氏新亮丽鲷 Neolamprologus buescheri
- 格纹新亮丽鲷 Neolamprologus cancellatus
- 尾斑新亮丽鲷 Neolamprologus caudopunctatus
- 奇氏新亮丽鲷 Neolamprologus chitamwebwai
- 克氏新亮丽鲷 Neolamprologus christyi
- 厚体新亮丽鲷 Neolamprologus crassus
- 圆筒新亮丽鲷 Neolamprologus cylindricus
- 迪氏新亮丽鲷 Neolamprologus devosi
- 镰鳍新亮丽鲷 Neolamprologus falcicula
- 条纹新亮丽鲷 Neolamprologus fasciatus
- 叉新亮丽鲷 Neolamprologus furcifer
- 细新亮丽鲷 Neolamprologus gracilis
- 赫氏新亮丽鲷 Neolamprologus hecqui
- 蓝边新亮丽鲷 Neolamprologus helianthus
- 勒氏新亮丽鲷 Neolamprologus leleupi
- 淡黄新亮丽鲷 Neolamprologus leloupi
- 长尾新亮丽鲷 Neolamprologus longicaudatus
- 郎吉新亮丽鲷 Neolamprologus longior
- 刚果新亮丽鲷 Neolamprologus marunguensis
- 米氏新亮丽鲷 Neolamprologus meeli
- 静新亮丽鲷 Neolamprologus modestus
- 蒙代新亮丽鲷 Neolamprologus mondabu
- 多带新亮丽鲷 Neolamprologus multifasciatus
- 新亮丽鲷 Neolamprologus mustax
- 浅黑新亮丽鲷 Neolamprologus niger
- 黑腹新亮丽鲷 Neolamprologus nigriventris
- 暗色新亮丽鲷 Neolamprologus obscurus
- 榄色新亮丽鲷 Neolamprologus olivaceous
- 大胸新亮丽鲷 Neolamprologus pectoralis
- 岩新亮丽鲷 Neolamprologus petricola
- 胸斑新亮丽鲷 Neolamprologus pleuromaculatus
- 前唇新亮丽鲷 Neolamprologus prochilus
- 美新亮丽鲷 Neolamprologus pulcher
- 萨氏新亮丽鲷 Neolamprologus savoryi
- 施氏新亮丽鲷 Neolamprologus schreyeni
- 六带新亮丽鲷 Neolamprologus sexfasciatus
- 似新亮丽鲷 Neolamprologus similis
- 大头新亮丽鲷 Neolamprologus splendens
- 四棘新亮丽鲷 Neolamprologus tetracanthus
- Neolamprologus timidus
- 托氏新亮丽鲷 Neolamprologus toae
- 孔头新亮丽鲷 Neolamprologus tretocephalus
- 杂点新亮丽鲷 Neolamprologus variostigma
- 腹新亮丽鲷 Neolamprologus ventralis
- 华氏亮丽鲷 Neolamprologus walteri
- 沃氏新亮丽鲷 Neolamprologus wauthioni
雨丽鱼属(Nimbochromis)
奈沙丽鱼属(Nyassachromis)
大眼非鲫属(Ophthalmotilapia)
口孵非鲫属(Oreochromis)
- 橙胸口孵非鲫 Oreochromis amphimelas
- 黄边口孵非鲫 Oreochromis andersonii
- 安哥拉口孵非鲫 Oreochromis angolensis
- 奥利亚口孵非鲫 Oreochromis aureus :又称奥利亚口孵鱼。
- 马拉威湖口孵非鲫 Oreochromis chungruruensis
- 美味口孵非鲫 Oreochromis esculentus
- 亨氏口孵非鲫 Oreochromis hunteri
- 埃及口孵非鲫 Oreochromis ismailiaensis
- 吉帕口孵非鲫 Oreochromis jipe
- 卡罗口孵非鲫 Oreochromis karomo
- 卡朗口孵非鲫 Oreochromis karongae
- 科罗口孵非鲫 Oreochromis korogwe
- 美丽口孵非鲫 Oreochromis lepidurus
- 白斑口孵非鲫 Oreochromis leucostictus
- 利多口孵非鲫 Oreochromis lidole
- 大臂口孵非鲫 Oreochromis macrochir
- 莫氏口孵非鲫 Oreochromis mortimeri
- 莫桑比克口孵非鲫 Oreochromis mossambicus :又称莫三鼻口孵鱼、台湾鲷、罗非鱼、非洲鲫鱼、非鲫、越南鱼、南洋鲫、吴郭鱼、南洋𩸙仔。
- 姆韦鲁湖口孵非鲫 Oreochromis mweruensis
- 巴林口孵非鲫 Oreochromis niloticus baringoensis
- 格纹口孵非鲫 Oreochromis niloticus cancellatus
- 大鳞口孵非鲫 Oreochromis niloticus eduardianus
- 菲洛口孵非鲫 Oreochromis niloticus filoa
- 尼罗口孵非鲫 Oreochromis niloticus niloticus
- 萨格口孵非鲫 Oreochromis niloticus sugutae
- 坦纳口孵非鲫 Oreochromis niloticus tana
- 沃氏口孵非鲫 Oreochromis niloticus vulcani
- 吉里口孵非鲫 Oreochromis pangani girigan
- 潘氏口孵非鲫 Oreochromis pangani pangani
- 柔口孵非鲫 Oreochromis placidus placidus
- 鲁沃口孵非鲫 Oreochromis placidus ruvumae
- 鲁夸湖口孵非鲫 Oreochromis rukwaensis
- 沙卡口孵非鲫 Oreochromis saka
- 沙莉口孵非鲫 Oreochromis salinicola
- 施氏口孵非鲫 Oreochromis schwebischi
- 奇尔口孵非鲫 Oreochromis shiranus chilwae
- 希拉纳口孵非鲫 Oreochromis shiranus shiranus
- 暗黑口孵非鲫 Oreochromis spilurus niger
- 佩氏口孵非鲫 Oreochromis spilurus percivali
- 金斑口孵非鲫 Oreochromis spilurus spilurus
- 鳞翅口孵非鲫 Oreochromis squamipinnis
- 坦噶尼喀口孵非鲫 Oreochromis tanganicae
- 厄佩口孵非鲫 Oreochromis upembae
- 画眉口孵非鲫 Oreochromis urolepis hornorum
- 尾鳞口孵非鲫 Oreochromis urolepis urolepis
- 杂色口孵非鲫 Oreochromis variabilis
直口非鲫属(Orthochromis)
- 卡隆直口非鲫 Orthochromis kalungwishiensis
- 横带直口非鲫 Orthochromis kasuluensis
- 眼纹直口非鲫 Orthochromis luichensis
- 赞比亚直口非鲫 Orthochromis luongoensis
- 马查氏直口非鲫 Orthochromis machadoi
- 布隆迪直口非鲫 Orthochromis malagaraziensis
- 眼带直口非鲫 Orthochromis mazimeroensis
- 隆额直口非鲫 Orthochromis mosoensis
- 多棘直口非鲫 Orthochromis polyacanthus
- 红唇直口非鲫 Orthochromis rubrolabialis
- 横斑直口非鲫 Orthochromis rugufuensis
- 斯氏直口非鲫 Orthochromis stormsi
- 溪居直口非鲫 Orthochromis torrenticola
- 井纹直口非鲫 Orthochromis uvinzae
大咽非鲫属(Otopharynx)
- 穴栖大咽非鲫 Otopharynx antron
- 银身大咽非鲫 Otopharynx argyrosoma
- 金缘大咽非鲫 Otopharynx auromarginatus
- 布氏大咽非鲫 Otopharynx brooksi
- 华美大咽非鲫 Otopharynx decorus
- 异齿大咽非鲫 Otopharynx heterodon
- 石爬大咽非鲫 Otopharynx lithobates
- 卵形大咽非鲫 Otopharynx ovatus
- 厚唇大咽非鲫 Otopharynx pachycheilus
- 月尾大咽非鲫 Otopharynx selenurus
- 眩辉大咽非鲫 Otopharynx speciosus
- 喜穴大咽非鲫 Otopharynx spelaeotes
- 四斑大咽非鲫 Otopharynx tetraspilus
- 四点大咽非鲫 Otopharynx tetrastigma
尖非鲫属(Oxylapia)
- 波氏尖非鲫 Oxylapia polli
苍皮丽鱼属(Pallidochromis)
- 马拉维苍皮丽鱼 Pallidochromis tokolosh
副体鱼属(Parachromis)
副南丽鱼属(Parananochromis)
副尼丽鱼属(Paraneetroplus)
- 银色副尼丽鱼 Paraneetroplus argenteus
- 双纹副尼丽鱼 Paraneetroplus bifasciatus
- 布氏副尼丽鱼 Paraneetroplus breidohri
- 布勒副尼丽鱼 Paraneetroplus bulleri
- 马头副尼丽鱼 Paraneetroplus fenestratus
- 隆头副尼丽鱼 Paraneetroplus gibbiceps
- 危地马拉副尼丽鱼 Paraneetroplus guttulatus
- 哈氏副尼丽鱼 Paraneetroplus hartwegi
- 斑尾副尼丽鱼 Paraneetroplus maculicauda
- 黑尾副尼丽鱼 Paraneetroplus melanurus
- 云纹副尼丽鱼 Paraneetroplus nebuliferus
- 雷根氏副尼丽鱼 Paraneetroplus regani
- 粉红副尼丽鱼 Paraneetroplus synspilus :又可成为紫红火口
- 带纹副尼丽鱼 Paraneetroplus zonatus
副热鲷属(Paretroplus)
- 马达加斯加副热鲷 Paretroplus dambabe
- 达米氏副热鲷 Paretroplus damii
- 裸盖副热鲷 Paretroplus gymnopreopercularis
- 基氏副热鲷 Paretroplus kieneri
- 舔食副热鲷 Paretroplus lamenabe
- 罗氏副热鲷 Paretroplus loisellei
- 斑副热鲷 Paretroplus maculatus
- 红条带副热鲷 Paretroplus maromandia
- 蓝鳍副热鲷 Paretroplus menarambo
- 诺氏副热鲷 Paretroplus nourissati
- 佩氏副热鲷 Paretroplus petiti
- 多线副热鲷 Paretroplus polyactis
- 橘额副热鲷 Paretroplus tsimoly
突颌丽鱼属(Pelmatochromis)
矛耙丽鱼属(Pelvicachromis)
灿丽鱼属(Petenia)
- 灿丽鱼 Petenia splendida
岩丽鱼属(Petrochromis)
岩非鲫属(Petrotilapia)
织丽鱼属(Plecodus)
原黑丽鱼属(Protomelas)
- 大口原黑丽鱼 Protomelas annectens
- 贪婪原黑丽鱼 Protomelas dejunctus
- 孔原黑丽鱼 Protomelas fenestratus
- 奇原黑丽鱼 Protomelas insignis
- 柯氏原黑丽鱼 Protomelas kirkii
- Protomelas krampus Dierickx & Snoeks, 2020[18]
- 厚唇原黑丽鱼 Protomelas labridens
- 大齿原黑丽鱼 Protomelas macrodon
- 缘边原黑丽鱼 Protomelas marginatus
- 侧条原黑丽鱼 Protomelas pleurotaenia
- 类原黑丽鱼 Protomelas similis
- 背点原黑丽鱼 Protomelas spilonotus
- 斑鳍原黑丽鱼 Protomelas spilopterus
- 条纹原黑丽鱼 Protomelas taeniolatus
- 三尖叉齿原黑丽鱼 Protomelas triaenodon
- 枝原黑丽鱼 Protomelas virgatus
褶唇丽鱼属(Pseudocrenilabrus)
拟扁鼻丽鱼属(Pseudosimochromis)
- 拟扁鼻丽鱼 Pseudosimochromis curvifrons (Poll, 1942)
大鳍丽鱼属(Pterochromis)
- 刚果大鳍丽鱼 Pterochromis congicus
神仙鱼属(Pterophyllum)
褶丽鱼属(Ptychochromis)
- 弯齿褶丽鱼 Ptychochromis curvidens
- 欧内氏褶丽鱼 Ptychochromis ernestmagnusi
- 格氏褶丽鱼 Ptychochromis grandidieri
- 丑褶丽鱼 Ptychochromis inornatus
- 波鳍褶丽鱼 Ptychochromis insolitus
- 洛氏褶丽鱼 Ptychochromis loisellei
- Ptychochromis mainty
- 马面褶丽鱼 Ptychochromis makira
- 少棘褶丽鱼 Ptychochromis oligacanthus
- 灰褐褶丽鱼 Ptychochromis onilahy
}}
似褶丽鱼属(Ptychochromoides)
螫丽鱼属(Pungu)
- 马氏蛰丽鱼 Pungu maclareni (Trewavas, 1962)
雷根丽鱼属(Reganochromis)
- 美尾雷根丽鱼 Reganochromis calliurus
后臀丽鱼属(Retroculus)
钩嘴丽鱼属(Rhamphochromis)
帚丽鲷属(Sargochromis)
帚齿非鲫属(Sarotherodon)
- 卡罗帚齿非鲫 Sarotherodon caroli
- 缘尾帚齿非鲫 Sarotherodon caudomarginatus
- 加利略帚齿非鲫 Sarotherodon galilaeus
- 诺氏帚齿非鲫 Sarotherodon knauerae
- 兰氏帚齿非鲫 Sarotherodon lamprechti
- 林氏帚齿非鲫 Sarotherodon linnellii
- 洛氏帚齿非鲫 Sarotherodon lohbergeri
- 黑颏帚齿非鲫 Sarotherodon melanotheron
- 伏氏帚齿非鲫 Sarotherodon mvogoi
- 黑翅帚齿非鲫 Sarotherodon nigripinnis
- 西域帚齿非鲫 Sarotherodon occidentalis
- 斯氏帚齿非鲫 Sarotherodon steinbachi
- 图氏帚齿非鲫 Sarotherodon tournieri
撒但鲈属(Satanoperca)
- 尖头撒但鲈 Satanoperca acuticeps
- Satanoperca curupira Ota, Kullander, Deprá, da Graça & Pavanelli, 2018[19]
- 圣撒但鲈 Satanoperca daemon :又称圣珠母丽鱼。
- 朱氏撒但鲈 Satanoperca jurupari
- 白斑撒但鲈 Satanoperca leucosticta
- 百合撒但鲈 Satanoperca lilith
- 侧斑撒但鲈 Satanoperca mapiritensis
- 巴拉圭撒但鲈 Satanoperca pappaterra
- 莱恩氏撒但鲈 Satanoperca rhynchitis
- Satanoperca setepele Ota, Deprá, Kullander, Graça & Pavanelli, 2021[20]
施韦茨丽鱼属(Schwetzochromis)
- 新齿施韦茨丽鱼 Schwetzochromis neodon
鬼丽鱼属(Sciaenochromis)
鮨丽鱼属(Serranochromis)
- 驼背鮨丽鱼 Serranochromis altus
- 窄头鮨丽鱼 Serranochromis angusticeps
- 杰氏鮨丽鱼 Serranochromis jallae
- 畸脸鮨丽鱼 Serranochromis janus
- 长鳍鮨丽鱼 Serranochromis longimanus
- 大头鮨丽鱼 Serranochromis macrocephalus
- 南方鮨丽鱼 Serranochromis meridianus
- 粗壮鮨丽鱼 Serranochromis robustus
- 斯氏鮨丽鱼 Serranochromis spei
- 史氏鮨丽鱼 Serranochromis stappersi
- 灰斑鮨丽鱼 Serranochromis thumbergi
扁鼻丽鱼属(Simochromis)
隆头丽鱼属(Steatocranus)
点丽鱼属(Stigmatochromis)
盘丽鱼属(Symphysodon)
纹首丽鱼属(Taeniacara)
- 坎氏纹首丽鱼 Taeniacara candidi
纹丽鱼属(Taeniochromis)
- 全带纹丽鱼 Taeniochromis holotaenia
带龙占丽鱼属(Taeniolethrinops)
坦加丽鱼属(Tangachromis)
- 汉氏坦加丽鱼 Tangachromis dhanisi
坦干伊喀丽鱼属(Tanganicodus)
- 艾氏坦干伊喀丽鱼 Tanganicodus irsacae
全丽鱼属(Teleocichla)
远纹丽鱼属(Teleogramma)
沼丽鱼属(Telmatochromis)
驯丽鱼属(Theraps)
胸丽鱼属(Thoracochromis)
- 白唇胸丽鱼 Thoracochromis albolabris
- 刚果胸丽鱼 Thoracochromis bakongo
- 布鲁氏胸丽鱼 Thoracochromis brauschi
- 拜氏胸丽鱼 Thoracochromis buysi
- 美色胸丽鱼 Thoracochromis callichromus
- 德氏胸丽鱼 Thoracochromis demeusii
- 条纹胸丽鱼 Thoracochromis fasciatus
- 安哥拉胸丽鱼 Thoracochromis lucullae
- 墨鲁胸丽鱼 Thoracochromis moeruensis
- 沙氏胸丽鱼 Thoracochromis schwetzi
- 点颊胸丽鱼 Thoracochromis stigmatogenys
- 温氏胸丽鱼 Thoracochromis wingatii
非鲫属(Tilapia)
也称罗非鱼属。
- 红腹非鲫 Tilapia bakossiorum
- 巴劳氏非鲫 Tilapia baloni
- 比氏非鲫 Tilapia bemini
- 双线非鲫 Tilapia bilineata
- 短鳍非鲫 Tilapia brevimanus
- 巴苏非鲫 Tilapia busumana
- 布氏非鲫 Tilapia buttikoferi
- 深非鲫 Tilapia bythobates
- 卡布拉非鲫 Tilapia cabrae
- 卡麦伦非鲫 Tilapia cameronensis
- 喀麦隆非鲫 Tilapia camerunensis
- 塞西非鲫 Tilapia cessiana
- 科菲非鲫 Tilapia coffea
- 康杰非鲫 Tilapia congica
- 达氏非鲫 Tilapia dageti
- 德氏非鲫 Tilapia deckerti
- 杂色非鲫 Tilapia discolor
- 伊札氏非鲫 Tilapia ejagham
- 黄非鲫 Tilapia flava
- 梭形非鲫 Tilapia fusiforme
- 吉纳非鲫 Tilapia guinasana
- 几内亚非鲫 Tilapia guineensis
- 大咽非鲫 Tilapia gutturosa
- 瓦鳞非鲫 Tilapia imbriferna
- 喜暖非鲫 Tilapia ismailiaensis
- 贾氏非鲫 Tilapia jallae
- 乔克非鲫 Tilapia joka
- 科特非鲫 Tilapia kottae
- 孔库雷非鲫 Tilapia konkourensis
- 卢卡非鲫 Tilapia louka
- 珍珠非鲫 Tilapia margaritacea
- 点非鲫 Tilapia mariae
- 黑非鲫 Tilapia nigrans
- 尼翁非鲫 Tilapia nyongana
- 柔非鲫 Tilapia pra
- 伦氏非鲫 Tilapia rendalli
- 溪非鲫 Tilapia rheophila
- 鲁氏非鲫 Tilapia ruweti
- 施氏非鲫 Tilapia snyderae
- 斯氏非鲫 Tilapia sparrmanii
- 绵非鲫 Tilapia spongotroktis
- 索氏非鲫 Tilapia tholloni
- 赛氏非鲫 Tilapia thysi
- 沃氏非鲫 Tilapia walteri
- 齐氏非鲫 Tilapia zillii :又称吉利慈鲷。
薄丽鲷属(Tramitichromis)
孔丽鲷属(Trematocara)
孔首丽体鱼属(Trematocranus)
绯丽鱼属(Triglachromis)
- 耳斑绯丽鱼 Triglachromis otostigma
三列丽鲷属(Tristramella)
尖吻慈鲷属(Tropheops)
蓝首鱼属(Tropheus)
球丽鱼属(Tylochromis)
- 美口球丽鱼 Tylochromis aristoma
- 班韦球丽鱼 Tylochromis bangwelensis
- 长身球丽鱼 Tylochromis elongatus
- 中间球丽鱼 Tylochromis intermedius
- 詹氏球丽鱼 Tylochromis jentinki
- 唇齿球丽鱼 Tylochromis labrodon
- 侧身球丽鱼 Tylochromis lateralis
- 莱昂球丽鱼 Tylochromis leonensis
- 小齿球丽鱼 Tylochromis microdon
- 臼齿球丽鱼 Tylochromis mylodon
- 多鳞球丽鱼 Tylochromis polylepis
- 似稚球丽鱼 Tylochromis praecox
- 美球丽鱼 Tylochromis pulcher
- 雷氏球丽鱼 Tylochromis regani
- 罗氏球丽鱼 Tylochromis robertsi
- 苏丹球丽鱼 Tylochromis sudanensis
- 屈氏球丽鱼 Tylochromis trewavasae
- 杂色球丽鱼 Tylochromis variabilis
暴丽鱼属(Tyrannochromis)
杂色丽鲷(Variabilichromis)
- 穆氏杂色丽鲷 Variabilichromis moorii
奇丽鱼属(Xenochromis)
- 赫氏奇丽鱼 Xenochromis hecqui
经济利用
为各国重要鱼获与养殖鱼,可以煎、炸或红烧,而大型慈鲷则上可做成生鱼片或清蒸。许多种类则为观赏性鱼类。
参考文献
- 【水产杂谈】这些水产品的名字竟有这么古怪的起源 的存盘,存档日期2015-01-28.
- (简体中文)丽鱼科 (页面存档备份,存于).见:鱼类思想.淡水鱼类观赏大全,2009年12月26日查阅:
- Berra, Tim M. . University of Chicago Press. 2008. ISBN 978-0-226-04443-9.
- . February 2012 [2015-10-31]. (原始内容存档于2013-08-22).
- Stiassny, M., G. G. Teugels & C. D. Hopkins. . Musée Royal de l'Afrique Centrale. 2007: 269. ISBN 978-90-74752-21-3.
- Stiassny, M.L.J.; Jensen, J.S. . Bulletin of the Museum of Comparative Zoology. 1987, 151: 269–319.
- Berra, Tim M. . University of Chicago Press. 2008. ISBN 978-0-226-04443-9.
- 李思忠,《黄河鱼类志:黄河鱼类专着及鱼类学文选》(页面存档备份,存于),水产出版社,2015年,ISBN 9789578596771;中国海洋大学出版社,2017年,ISBN 9787567015371。
- Jaime H. Hernández-Acevedo, Antonio Machado-Allison y Carlos A. Lasso. 2015. Aequidens superomaculatum (Teleostei: Cichlidae) una nueva especie del alto Orinoco y Río Negro, Venezuela. Biota Colombiana. 16(2); 96-106.
- Alfredo Perez Lozano, Oscar M. Lasso-Alcalá, Pedro S. Bittencourt, Donald C. Taphorn, Nayibe Perez and Izeni Pires Farias. 2022. A New Species of Astronotus (Teleostei, Cichlidae) from the Orinoco River and Gulf of Paria Basins, northern South America. ZooKeys. 1113: 111-152. DOI: 10.3897/zookeys.1113.81240
- Felipe Alonso, Guillermo E. Terán, Gastón Aguilera, Oldřich Říčan, Jorge Casciotta, Wilson Sebastián Serra, Adriana Almirón, Mauricio F. Benítez, Ignacio García and Juan Marcos Mirande. 2019. Description of A New Species of the Neotropical Cichlid Genus Gymnogeophagus Miranda Ribeiro, 1918 (Teleostei: Cichliformes) from the Middle Paraná Basin, Misiones, Argentina. PLoS ONE. 14(2): e0210166. DOI: 10.1371/journal.pone.0210166
- Andréia Turcati, Wilson Sebastián Serra-Alanis and Luiz R. Malabarba. 2018. A New Mouth Brooder Species of Gymnogeophagus with Hypertrophied Lips (Cichliformes: Cichlidae). Neotrop. ichthyol. 16(4). DOI: 10.1590/1982-0224-20180118
- Jorge Casciotta, Adriana Almirón, Lubomir Piálek and Oldřich Říčan. 2017. Gymnogeophagus taroba (Teleostei: Cichlidae), A New Species from the río Iguazú Basin, Misiones, Argentina. HISTORIA NATURAL. Tercera Serie. 7(2); 5-22.
- Marcelo Loureiro, Matías Zarucki, Luiz R. Malabarba and Iván González-Bergonzoni. 2016. A New Species of Gymnogeophagus Miranda Ribeiro from Uruguay (Teleostei: Cichliformes). Neotropical Ichthyology. 14(1); e150082. DOI: 10.1590/1982-0224-20150082
- Hamid Reza Esmaeili, Golnaz Sayyadzadeh and Ole Seehausen. 2016. Iranocichla persa, A New Cichlid Species from southern Iran (Teleostei, Cichlidae). ZooKeys. 636: 141-161. DOI: 10.3897/zookeys.636.10571
- López-Fernández, H., Taphorn, D.C. & Liverpool, E.A. (2012): Phylogenetic diagnosis and expanded description of the genus Mazarunia Kullander, 1990 (Teleostei: Cichlidae) from the upper Mazaruni River, Guyana, with description of two new species. Neotropical Ichthyology, 10 (3): 465-486.
- Stauffer Jr JR, Black K, Konings AF. 2013. Descriptions of five new species of Metriaclima (Teleostei: Cichlidae) from Lake Malaŵi, Africa. Zootaxa. 3647(1): 1010-136.
- Katrien Dierickx and Jos Snoeks. 2020. Protomelas krampus, A New Paedophagous Cichlid from Lake Malawi (Teleostei, Cichlidae). European Journal of Taxonomy. 672: 1–18. DOI: 10.5852/ejt.2020.672
- Renata R. Ota, Sven O. Kullander, Gabriel C. Deprá, Weferson J. da Graça and Carla S. Pavanelli. 2018. Satanoperca curupira, A New Cichlid Species from the rio Madeira basin in Brazil (Teleostei: Cichlidae). Zootaxa. 4379(1);103–112. DOI: 10.11646/zootaxa.4379.1.6
- Renata Rúbia Ota, Gabriel de Carvalho Deprá, Sven Kullander, Weferson Júnio da Graça and Carla Simone Pavanelli. 2021. A New Species of Satanoperca (Teleostei: Cichlidae) from the Rio Tocantins Basin, Brazil. Neotropical Ichthyology. 19(4) DOI: 10.1590/1982-0224-2021-0116
- H. R. Varella, J. Zuanon, S. O. Kullander and H. López-Fernández. 2016. Teleocichla preta, A New Species of Cichlid from the Rio Xingu Basin in Brazil (Teleostei: Cichlidae). Journal of Fish Biology. DOI: 10.1111/jfb.13053
- S. Elizabeth Alter, Jason Munshi-South and Melanie L. J. Stiassny. 2017. Genomewide SNP Data Reveal Cryptic Phylogeographic Structure and Microallopatric Divergence in a Rapids-adapted Clade of Cichlids from the Congo River. Molecular Ecology. 26(5); 1401–1419. DOI: 10.1111/mec.13973